Zaczytana Madusia: „Jerozolima. Nowa biografia starego miasta” Matthew Teller – recenzja przedpremierowa

Niewiele jest miast na świecie, które może pochwalić się równie barwną historią co Jerozolima. Jest to miejsce istotne dla wielu narodów, kultur i religii, które tworzą jedyną w swoim rodzaju kolorową mozaikę. Jerozolima to miejsce, które jednocześnie istnieje i jest też iluzją, a mimo wyraźnych granic, życie w nim jest płynne. Miasto to doczekało się kilku biografii, ale nikt wcześniej nie opisał jej w tak brawurowo gawędziarskim stylu jak Matthew Teller. Jego książkę aż chce się czytać bez przerwy. Liczę, że recenzję także. 🙂

Jerozolima Tellera pachnie kuminem, jest gorąca i tajemnicza. Zdecydowanie nie jest to zwykła biografia – historia miasta nie jest opowiadana od momentu powstania aż do czasów współczesnych. Teller postawił na opowieść. I to w niepowtarzalnym stylu – snuje niesamowite historie codzienności jerozolimskich mieszkańców związanych z konkretnymi bramami starego miasta. Sam pomysł jest aż genialny w swojej prostocie, a sprawia, że książka naprawdę czaruje. Unosi się tu zapach świeżych owoców z wyciskanych soków nie tylko dla turystów, brokaty mienią się w blasku słońca na stoiskach sprzedawców, którzy kontynuują tradycję rodzinną sięgającą kilku pokoleń. Czas płynie leniwie, nigdzie się nam nie śpieszy.

Teller nie ocenia, nie skupia się na narracji tylko jednej religii czy narodowości. Oddaje głos wszystkim, wszak Jerozolima jest tyglem, w którym splata się historia niemal całego świata. Spotkamy tu społeczność afrykańską, indyjską czy ormiańską. Poznamy między innymi niezwykłą opowieść cygańskiej kobiety, która nie dała się wciągnąć w schematy życia swojej grupy etnicznej, tylko miała odwagę budować swoją własną tożsamość. Bo to głównie o niej jest ta opowieść. O poszukiwaniu swojej tożsamości w świecie, który usiłuje narzucać nam z góry upatrzone role. Historie ludzi, którzy się temu sprzeciwiają inspirują, mimo iż tak naprawdę okazują się być ich zwykłym codziennym życiem.

Jerozolima niezmiennie kojarzy nam się z religią chrześcijańską, ale nie tylko o niej przeczytamy w biografii Tellera. Przeciwnie, poznamy sporo innych religii czy kultów, dla których to miasto odgrywa równie ważną rolę. I o dziwo, wszyscy się w niej mieszczą. Jerozolima jest otwartym domem dla wszystkich, chociaż w ostatnich latach nieco się pozmieniało, co znamy z wydarzeń szeroko prezentowanych w telewizji. Teller opowiada o tym z charakterystycznym sobie wyważeniem, nie ocenia i nie narzuca swojej opinii. Masz ją sobie sam wyrobić.

„Jerozolima. Nowa biografia starego miasta” to niezwykle ciepła książka. Niech Was nie wystraszy ta „biografia” w tytule. Teller opowiada ją w wyjątkowo nienachalny sposób, każdy rozdział jest osobnym spacerem, innym doznaniem ukrytego piękna tego miasta. Ta lektura sprawia, że od razu nabiera się ochoty do spaceru tymi niezwykłymi uliczkami, koniecznie z książką w dłoni, żeby móc na własne oczy odkryć te wszystkie piękne miejsca, często ukryte przed oczami przypadkowych spacerowiczów. Teller zbacza z typowo turystycznych szlaków, szuka na mapie historycznych miejsc, rozważa różne teorie – ta książka po prostu żyje. Czytając ją czujemy zapachy, widzimy te wszystkie kolory, słyszymy w uszach szum ulic i splatające się na nich różne języki i modlitwy. Sprawia, że odrywamy się od szarej obecnie rzeczywistości i przenosimy w ten południowy klimat, pachnący pomarańczami i kuminem. Kumin jest wszędzie.

Jeśli nie lubicie historii i męczą Was daty, to ta biografia jest dla Was. Teller oczaruje Was od pierwszego zdania i będziecie żałować, że książka tak szybko się kończy. Oficjalnie mogę przyznać, że autor stał się moją własną Szeherezadą – mogłabym jego opowieści o Jerozolimie słuchać bez końca. Koniecznie dajcie mu się oczarować. Na pewno się nie zawiedziecie. 🙂 Premiera 15 lutego – zapiszcie sobie, żeby nie zapomnieć! Ta piękną przygodę naprawdę warto przeżyć.

_{/*współpraca barterowa z wydawnictwem Znak Koncept/ dziękuję za egzemplarz do recenzji.}